ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΟΙΚΙΑΣ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΝΙΣΥΡΟΥ
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ & ΕΠΙΒΛΕΨΗ: ΔΟΛΙΧΟΣ ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ ΕΠΕ – ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΙΡΩΝΗΣ, ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ – ΑΝΑΣΤΗΛΩΤΗΣ (www.dolihos.gr)
ΣΤΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ
ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΝΑΣΟΥΛΑ, ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ: iLANDarchitects – ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΙΡΩΝΗΣ (www.i-landarchitects.com)
Πρόκειται για ένα παραδοσιακό διώροφο καστρόσπιτο το οποίο βρίσκεται στον Εμπορειό της Νισύρου και έχει κατασκευαστεί στα μέσα του 17ου αιώνα μέσα στο ιπποτικό κάστρο του οικισμού (κάστρο Παντονίκης). Η κατασκευή του κάστρου χρονολογείται από τον 14ο αιώνα. Το κτίριο κατέρρευσε, μαζί με το υπόλοιπο συγκρότημα του κάστρου ύστερα από καταστροφικό σεισμό το 1933. Είναι η πρώτη κατοικία (ανάμεσα σε 26) που αποκαταστάθηκε στο άγνωστο αυτό μεσαιωνικό αυτό κάστρο.
Το κτίριο ήταν σε ερειπώδη κατάσταση. Έτσι, η αποκατάσταση βασίστηκε στα λιγοστά αλλά σημαντικά κατασκευαστικά και μορφολογικά στοιχεία που βρέθηκαν κατά την ανασκαφή που πραγματοποιήθηκε πριν από την εκπόνηση της αρχιτεκτονικής μελέτης, σε έρευνα φωτογραφικού αρχειακού υλικού και σε έρευνα σε σχέση με τις παραδοσιακά μορφολογικά, τυπολογικά και κατασκευαστικά στοιχεία του οικισμού. Κατά την διάρκεια των καθαρισμών αποκαλύφτηκαν οικοδομικά στοιχεία όπως υπέρθυρα, κατώφλια, γωνιακοί λίθοι, λίθινες γούρνες κ.α. τα οποία έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εκπόνηση της μελέτης αποκατάστασης και τα οποία ενσωματώθηκαν αργότερα στο κτίριο.
Η ανάκτηση της αυθεντικότητας της αρχιτεκτονικής του κτιρίου έγινε χρησιμοποιώντας τον παραδοσιακό τρόπο χτισίματος, τα αυθεντικά δομικά υλικά και σε συνδυασμό με σύγχρονες μεθόδους.
Οι στόχοι της επέμβασης ήταν η αντιμετώπιση των δομικών προβλημάτων των εναπομεινάντων τμημάτων του κτιρίου και η ενίσχυση των φερόντων στοιχείων, η αποκατάσταση του τμήματος του κτιρίου το οποίο είχε καταρρεύσει και η επαναφορά του συνόλου στην αρχική του μορφή, η αντιμετώπιση των οικοδομικών προβλημάτων της σωζόμενης κατασκευής, η αισθητική αναβάθμιση του κτιρίου, η ανάδειξη της υποβαθμισμένης ιστορικής και αρχιτεκτονικής αξίας του και η πλήρης λειτουργική αξιοποίηση του κτιρίου μέσω της αναστήλωσης του και της προσαρμογής του στα σύγχρονα δεδομένα, κυρίως όσον αφορά τις εγκαταστάσεις.
Οι βασικές αρχές της επέμβασης ήταν η αναστήλωση του κτηρίου μέσω της αποκατάστασης των τμημάτων που είχαν καταρρεύσει, με στόχο την κατασκευή ενός κτηρίου που θα φέρει, κατά το δυνατόν, τα ογκοπλαστικά στοιχεία της αρχικής κατασκευής και θα εντάσσεται ομαλά στο δομημένο περιβάλλον του, η διατήρηση της αυθεντικότητας της αρχιτεκτονικής και οικοδομικής του κτιρίου, μέσω της διατήρησης και συντήρησης, κατά το δυνατόν, περισσοτέρων από τα αυθεντικά του στοιχεία, ο σεβασμός όλων των ιστορικών φάσεων του κτιρίου, η χρήση παραδοσιακών υλικών και τρόπων δομής και η κατά το δυνατόν αναστρεψιμότητα των επεμβάσεων.
Το κτίριο κατασκευάστηκε εξ’ ολοκλήρου από τοπικούς λίθους με φαρδιά αρμολογήματα κατά τα τοπικά παραδοσιακά πρότυπα. Εξωτερικά, μία σκάλα, κατασκευασμένη από μεγάλες ακατέργαστες πέτρες οδηγεί στο δώμα του κτιρίου το οποίο έχει διαμορφωθεί κατάλληλα σαν εξωτερικό καθιστικό.
Η είσοδος στο εσωτερικό του κτηρίου πραγματοποιείται από τον κοινοτικό δρόμο στο νότιο όριο του. Στο χώρο του ισογείου ανακατασκευάστηκε μεγάλη καμάρα και το τζάκι, στοιχεία τα οποία σώζονταν σε χαμηλά ερείπια, και ο χώρος σχεδιάστηκε κατάλληλα ώστε να φιλοξενεί τις λειτουργίες καθιστικού – κουζίνας - χώρου φαγητού και χώρου εκθέσεων. Οι λειτουργίες διαχωρίζονται μέσω μικρής ταπείνωσης του χώρου του καθιστικού και εκθέσεων. Στους τοίχους του ισογείου παρέμεινε εμφανής η λιθοδομή και χρωματίστηκε σε χρώμα λευκό. Τα δάπεδα και οι κατασκευές της κουζίνας έχουν επενδυθεί με τσιμεντοκονία. Στις οροφές, ο ξύλινος φέρων οργανισμός παραμένει εμφανής και τα ξύλα έχουν χρωματιστεί σε χρώμα ανοιχτό γκρι.
Ο όροφος ανακατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου με δύο υπνοδωμάτια και ένα χώρο υγιεινής. Η μετάβαση στον όροφο γίνεται μέσω ξύλινου κλιμακοστασίου κατασκευασμένου στην νοτιοδυτική γωνία του κτηρίου το οποίο επενδύθηκε με τσιμεντοκονία όμοια με των δαπέδων του ισογείου. Στο επίπεδο του ορόφου κατασκευάστηκαν δύο εξώστες οι οποίοι εξυπηρετούν τα δύο υπνοδωμάτια, ένας στο νότιο και ένας στον ανατολικό τοίχο του κτηρίου. Τόσο οι εξώστες όσο και τα ανοίγματα που προτείνεται να κατασκευαστούν είναι ως προς τις θέσεις, τις αναλογίες και τα μορφολογικά και κατασκευαστικά τους χαρακτηριστικά σύμφωνα με τα παραδοσιακά τοπικά πρότυπα. Τα δάπεδα του ορόφου κατασκευάστηκαν από φαρδιές ξύλινες σανίδες και χρωματίστηκαν σε χρώμα υπόλευκο. Οι οροφές είναι επίπεδες και φέρουν περιμετρικά φαρδιά ξύλινη κορνίζα. Η τουαλέτα είναι εξ’ ολοκλήρου επικαλυμμένη με λευκή τσιμεντοκονία.
Τόσο τα εξωτερικά, όσο και τα εσωτερικά κουφώματα του κτιρίου είναι ξύλινα βαμμένα σε χρώμα γκρι.
